علم بازی: گپی در مورد تاس و شانس
(این نوشته ترجمه بخشی از یکی از قسمتهای پادکست Ludology است.)
امروز میخوام در مورد «شانس» صحبت کنم. شانس تو بازی مثل نمک میمونه، بعضی ها اصلن دوستش ندارن و بعضی ها هم دوست دارن بازیشون پر از اون باشه، و بسته به سلیقه، یک بازیکن ممکنه به یک بازی کنه و بگه این بازی زیادی شانس داره. ولی شانس زیادی در واقع یعنی چی؟ بیاین یه نگاهی به بازیهایی که در اونها بازیکنها مقدار زیادی تاس رو با هم میریزن بندازیم. اگه به شانس زیاد در بازیهاتون علاقه داشته باشید اینها دقیقن بازیهای شما هستن، درسته؟ یه عالمه تاس یعنی یه عالمه شانس. درسته؟ خب، نه واقعن. تاس بیشتر یعنی شانس کمتر. تعریف شانس اینجا به این معنیه که چقدر پیش میاد که نتیجه ای بگیرید که از انتظارتون دوره. فرض کنید یه بازی هست که در اون باید تعدادی تاس 6 وجهی بریزیم و با هر کدوم از اعداد 4، 5 و 6 ، یک ضربه به حریفمون میزنیم. اگه چهار تا تاس بریزیم به طور متوسط دو ضربه خواهیم زد. انتظار ما اینه که به اندازه حدود نصف تاسهایی که میریزیم ضربه بزنیم ( اصطلاح علمیش میشه امید ریاضی). ولی اگه شانس بیاریم، ممکنه بیشتر ضربه بزنیم. بیاید فرض کنیم اگه 75 درصد تاسهایی که میریزم ضربه باشه، «خوش شانس» محسوب میشیم. حالا سوال اینه که چقدر پیش میاد که خوش شانس باشیم (یعنی 75 درصد تاسهامون ضربه باشن)؟ اگه 4 تا تاس بریزیم، باید سه یا چهار تا از تاسها ضربه باشن، که این اتفاق در 31 درصد مواقعی که چهارتا تاس رو بریزیم میفته. حالا بیاید تعداد تاسهامون رو دو برابر کنیم و به جای 4 تا تاس، 8 تا تاس بریزیم. خب خیلی واضحه که مقدار متوسطی که انتظار داریم ضربه داشته باشیم 4 تا تاسه، ولی درصد بارهایی که خوش شانس میشیم، و 75 درصد تاسهامون ضربه میشن، دیگه 31 درصد اوقات نیست، بلکه حالا 14 درصده. اگه 12 تا تاس بریزیم، احتمال اینکه خوش شانس بشیم فقط 4 درصده. هرچی بیشتر تاس بریزید، احتمال بیشتری داره که مقدار ضربه ای که میزنید به متوسط انتظارتون نزدیکتر باشه، و این یعنی مقدار «شانس» کمتره. اکثر افراد دیدشون در مورد این فرایند اشتباهه. تحقیقات علمی زیادی در مورد این موضوع شده. اگه پرسیده بشه که احتمال کدوم کمتره: از چهار بار سکه انداختن سه تا یا بیشتر شیر باشه، از هشت تا سکه انداختن 6 یا بیشترش شیر باشه، یا از 16 تا سکه 12 تا یا بیشترش شیر باشه، اکثر افراد جواب میدن که احتمالشون مساویه. و حتی اوناییکه میگن احتمال اینکه از 16 تا سکه 12 تا یا بیشترش شیر بیاد کمتره، تخمینشون از اینکه این احتمال چقدر کمتره خیلی از واقعیت دوره. یادتون بیاد که احتمال 3 یا بیشتر شیر از 4 تا سکه 31 درصده، و احتمال 12 یا بیشتر شیر از 16 تا سکه فقط 4 درصده. بازیهای رومیزی جنگی به این معروفن که درشون استراتژی نقش خیلی مهمی بازی میکنه، شانس مطمئنن نقش داره، ولی برنده بازی اونیه که ژنرال بهتری در زمین بازی بوده، و برخلاف تصور اولیه، اونهایی که درشون تاس بیشتری ریخته میشه در حقیقت نقش شانس درشون کمتره. پس یادتون باشه: تاس بیشتر یعنی شانس کمتر.
این ویدئو هم جالب هست . https://www.manototv.com/videos/89450/vid9466
احتمال 7 بار آمدن شیر یا خط ، پشت سرهم ، در یکصد بار پرتاب ، چیزی در حدود 33 درصد است !
از همه جالبتر بخش مربوط به احتمال یکسان بودن روز تولد دو فرد در یک اتاق 23 نفری با احتمال 50 درصد و 75 نفری با احتمال 99.7 درصد ! بود
که در واقع همان احتمال ترکیباتی و قدرت نفوذ آن به دلیل مکانیزم دخیل بودن همهء شرکت کنندگان در یک فضای کلی نامحدود ! با نمونه گیری در فضای محدود!!
می باشد که برای آن ماشین حساب آنلاین هم وجود دارد .(birthday problem calculator)
ولی تاثیر شانس روی روحیهء انسانها و توجه و حساس بودن نسبت به شانس بد و شانس خوب و به نوعی کنار آمدن با آن (به کمک عقیده های خرافی!) از همه
چالبتر بود !